12:36:2629 Mart, 2024
Ä°stanbul 16 Açık
25 Eylül 2021 06:24

'Çin'i dengelemeyi' amaçlayan Quad ittifakı liderleri Beyaz Saray'da bir araya geldi

ABD, Hindistan, Japonya ve Avustralya arasında kurulan ve Hint-Pasifik bölgesinde 'Çin'i dengelemeye' yönelik bir ittifak olarak değerlendirilen Quad'ın ilk yüz yüze buluşması Washington'da gerçekleştirildi.

'Çin'i dengelemeyi' amaçlayan Quad ittifakı liderleri Beyaz Saray'da bir araya geldi

ABD, Hindistan, Japonya ve Avustralya arasında kurulan ve Hint-Pasifik bölgesinde 'Çin'i dengelemeye' yönelik bir ittifak olarak değerlendirilen Quad'ın ilk yüz yüze buluşması Washington'da gerçekleştirildi.

Beyaz Saray'ın Doğu Odası'nda bir araya gelen 4 liderin görüşmesi iki saat sürdü.

Görüşmede Covid-19 salgını, aşılama, son çıkan teknolojiler, bölgesel altyapı, temiz enerji ve iklim değişikliğinin yanı sıra birçok küresel ve bölgesel konu ele alındı.

ABD Başkanı Joe Biden, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Avustralya Başbakanı Scott Morrison ve Japonya Başbakanı Suga Yoşihide, toplantı sonrası yaptıkları ortak açıklamada, "Hukukun üstünlüğünü, seyrüsefer ve uçuş özgürlüğü, anlaşmazlıkların barışçıl yollardan çözümünü, demokratik değerleri ve diğer ülkelerin toprak bütünlüğünü savunuyoruz." ifadelerine yer verdi.

Açıklamada ayrıca, "Hint-Pasifik'te ve ötesinde güvenliği ve refahı birlikte desteklemek için uluslararası hukuka dayanan ve baskılardan yılmayan özgür, açık, kurallara dayalı düzeni teşvik etmeyi taahhüt ediyoruz." denildi.

Kuzey Kore'yi nükleer silahları ve balistik füze programlarıyla ilgili diplomasiye çağıran liderler, Pasifiki'te yer alan küçük ada devletlerinin de ekonomik olarak destekleneceğinin altı çizdi.

Çin'den tepki: Başarısız olmaya mahkum

Quad (Quadrilateral Security Dialogue) liderlerinin açıklamasında Çin'e doğrudan atıfta bulunulmasa da liderlerin gündemindeki öncelikli konu, Pekin'in yakından takip edilmesi.

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian ise, toplantıyı eleştirdi.

Sözcü Zhao, Quad'la ilgili, "Hiçbir destek bulamayacak ve başarısız olmaya mahkum." ifadesini kullandı.

Pekin, Dörtlü Güvenlik Diyalogu anlamına gelen Quad'ı Soğuk Savaş dönemi bir yapılanma olarak tanımlıyor.

Asya NATO'su olarak da tanımlanan QUAD nedir?

ABD, Avustralya, Hindistan ve Japonya'nın 2004 yılında Hint Okyanusu'ndaki deprem ve tsunami felaketinin ardından temellerini attığı Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QSD), bir diğer adıyla Quad (Dörtlü), Hint Pasifiği'nde yükselen Çin etkisinin önüne geçme çabalarının bir parçası olarak görülüyor.

"Asya NATO"su olarak da nitelendirilen Quad oluşumunun 2017'de revize edilmesiyle liderler seviyesinde görüşmeler aşamasına gelen söz konusu ittifakın Asya'da Çin'e karşı oluşturulan askeri bir blok niteliği taşıdığı kaydediliyor.

Quad ittifakındaki siyasi liderlerin değişmesi, söz konusu ittifakın yaklaşık 10 yıllık duraklama dönemine girmesine sebep oldu.

İttifakta, Eylül 2007'de Japonya'da Başbakan Şinzo Abe'nin yerini, Çin'e yakınlığıyla bilinen Yasuo Fukuda'nın alması duraklama döneminin başlangıcı olarak görülüyor.

Bölgedeki siyasi figürlerin değişimi ittifak karşıtı rüzgarları beraberinde getirirken dönemin Hindistan Başbakanı Manmohan Singh'in Ocak 2008'deki Çin ziyaretinin ardından en büyük önceliğinin Çin ile ilişkilerin geliştirilmesi olduğunu açıklaması, ardından da Avustralya'da 2007'de başbakanlık koltuğuna oturan Kevin Rudd'un Şubat 2008'de Quad'dan çekilme kararı girişimini sekteye uğrattı.

Duraklama süreci olarak nitelendirilen 2007-2017 döneminde, söz konusu ülkeler askeri alanda irtibatlarını ve iş birliğini sürdürse de 2017'ye kadar kayda değer bir gelişme yaşanmadı.

Çin'in artan etkisiyle diyalog forumu askeri ittifaka dönüştü

Üye ülkelerdeki siyasi değişikliklerin etkisiyle yaklaşık 10 yıllık duraklama dönemine giren Quad ittifakı, Çin'in 2015'ten itibaren belirginleşen etkisinin ardından 2017'te revize edilerek askeri bir niteliğe büründü.

İttifakın öncüsü kabul edilen Şinzo Abe'nin 2012'de tekrar Japonya başbakanı olarak göreve başlaması ve Çin karşıtı politikalarıyla bilinen eski ABD Başkanı Donald Trump'ın girişimleriyle ittifaka yeniden can suyu verildi.

Quad'ın tekrar canlandırılması faaliyetleri kapsamında, ilk işaret fişeği eski ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson ve eski Japonya Dışişleri Bakanı Kono Taro'nun, Ekim 2017'de Quad'ın toplanmasını önermesiyle atıldı.

Çin'in etkisini kırmayı amaçlayan Quad'ın ikinci dönemi ise 12 Kasım 2017'de Manila'daki Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) zirvesi sırasında dışişleri bakanı yardımcısı seviyesinde katılımın gerçekleştiği Quad toplantısıyla başladı.

Söz konusu toplantıda bölgesel konular ele alınırken üye ülke dışişleri bakanlarının 2 yıl arayla toplanması kararlaştırıldı.

Quad'ın yeni döneminde ilk dışişleri bakanları zirvesi Eylül 2019'da New York'ta gerçekleştirildi. Zirvede "Açık ve Serbest Hint-Pasifiği" vurgusu yapıldı.

Çok farklı alanlarda konuların ele alındığı Quad ittifakının 2020'deki gündemi ise Covid-19 salgını olurken Malabar tatbikatına 2007'den sonra ilk kez Avustralya'nın katılacağı açıklandı.

EuroNews